ROCKOWA NIRWANA

ROBERT PLANT

Zawsze robi│em, co chcia│em. Nigdy nie odpowiada│o mi p≤j£cie na │atwiznΩ zwierzy│ siΩ Robert Plant w 1990 r. na │amach "Metal Hammer", w trakcie rozmowy o swej karierze solowej.

Jako pierwszy powr≤ci│ z rockowego niebytu po znikniΩciu Zeppelina. Ju┐ w 1982 r. przypomnia│ o sobie p│yt╣ Pictures At Eleven. Debiutancki longplay Planta solo by│ w│a£ciwie taki, jak mo┐na by│o siΩ spodziewaµ. I zarazem - lepszy ni┐ mo┐na by│o oczekiwaµ. On sam wspomnia│ po latach, ┐e pop│aka│ siΩ z przejΩcia po nagraniu Slow Dancer. Utw≤r ten sprawi│, i┐ uwierzy│ w siebie. Nic dziwnego. Slow Dancer pozostaje chyba najbardziej udan╣ pozycj╣ w jego samodzielnym dorobku. Przynajmniej z punktu widzenia fana Led Zeppelin. To najprawdziwszy Zeppelin bez... Zeppelina.

To monumentalne ukoronowanie "orientalnych" poszukiwa± zespo│u i jego oryginalnej odmiany hard rocka. Slow Dancer brzmi ekspresyjnie i przekonuj╣co: Plant £piewa jak tylko on potrafi, aran┐acja nawi╣zuje do typowego Zeppelina, ale te┐ ciekawie podkre£la niby-arabskie fragmenty melodii... Reszta repertuaru jest s│absza i nieco zdradza rozterki artysty, lecz i tak przyµmiewa ko±cowe poczynania s│ynnej grupy. Jest tu miejsce i na zgo│a zeppelinowy rock (Burning Down One Side), i na pr≤bΩ stworzenia bezpretensjonalnego. rockowego przeboju w innym stylu (Pledge Pin), i na sentymentaln╣ piosenkΩ o smyczkowej aran┐acji (Moonlight In Samosa) .

W nagraniu Pictures At Eleven go£cinnie wziΩli udzia│ Phil Collins i Cozy Powell. Jednak longplay nie okaza│ siΩ tylko supersesj╣. PrzypieczΩtowa│ te┐ powstanie grupy Planta, skupionej wok≤│ gitarzysty Robbiego Blunta. Poczuwszy muzyczny grunt pod nogami Plant rzeczywi£cie zacz╣│ robiµ, na co mia│ ┐ywnie ochotΩ. Postanowi│ wyj£µ z cienia Zeppelina. Powsta│a w nastΩpnym roku p│yta The Principle Ot Moments musia│a zabrzmieµ dra┐ni╣co dla uszu wszystkich tych, kt≤rzy kojarzyli go z tym niezapomnianym zespo│em. Czyli dla prawie wszystkich. Jego styl £piewu w│a£ciwie pozosta│ niezmieniony, nadal - gdy by│a ku temu okazja - dawa│ upust swej improwizatorskiej pasji, ale.., The Principie Ot Moments to nastrojowy Big Log, z elektroniczn╣ perkusj╣, jakby stworzony z my£l╣ o ≤wczesnych listach przeboj≤w.

To utw≤r, z kt≤rego t│umaczy│ siΩ p≤ƒniej, m≤wi╣c niezwykle nagranie jak na hit co£ pomiΩdzy muzyk╣ ze spagetti westernu, a snuciem opowie£ci o utraconej mi│o£ci. Rzeczywi£cie, jakby stara│ siΩ znaleƒµ w│asny klucz do nowoczesnej muzyki rozrywkowej. A jak przekonuje Wreckless Love - tak┐e folgowaµ swoim wcze£niejszym upodobaniom, ale odchodz╣c zdecydowanie od brzmienia Led Zeppelin. Zwr≤cony ku przysz│o£ci pozwala│ sobie na skoki w odleg│╣ przesz│o£µ. Ju┐ w czasach Zeppelina rozsmakowa│ siΩ w dobrym, starym rocku: zdarza│o siΩ, ┐e wykonywa│ wczesne przeboje Elvisa Presleya i inny repertuar tego rodzaju.

W 1984 r. powiΩkszy│ sw╣ dyskografiΩ o mini album The Honeydrippers Volume One, kt≤ry zapewni│ mu przeb≤j Sea Of Love. Ta i kilka innych piosenek z rock'n'rollowej prehistorii nagrane zosta│y przez supergrupΩ, zgromadzon╣ z jego inicjatywy na tΩ okazjΩ. Pod szyldem Honeydrippers skryli siΩ - poza nim samym - tak┐e Jeff Beck i.. Jimmy Page.

To powsta│o na zasadzie hobby, taka weekendowa przygoda - skomentowa│ p≤ƒniej. I pod w│asnym nazwiskiem kontynuowa│ swe artystyczne poszukiwania.

Kulminacj╣ eksperyment≤w Planta by│ nastΩpny longplay: Shaken N' Stirred. Doo Doo A Do Do z tego zbioru powsta│o podobno po nocy, kt≤r╣ spΩdzi│ w portoryka±skiej dyskotece. I by│o swego rodzaju muzyk╣ dyskotekow╣. Tyle, ┐e o do£µ udziwnionym brzmieniu. Na Shaken N' Stirred Plant jakby chcia│ zaproponowaµ wyrafinowane disco, por≤wnywalne z poczynaniami Davida Bowiego i Prince'a. Zarazem jednak - jak £wiadczy Little By Little- sk│ania│ siΩ ku zgo│a jazzrockowemu ujmowaniu utwor≤w, a tak┐e nie zapomina│ o swych soulowych i orientalnych upodobaniach. Ten nowocze£nie brzmi╣cy kalejdoskop muzycznych wp│yw≤w nie spodoba│ siΩ recenzentom i szerokiej publiczno£ci.

Plant nie kry│ w wywiadach, ┐e jest zadowolony z Shaken N' Stirred tak jak kiedy£ z Physical Graffiti, ale... przesta│ robiµ, co mu siΩ podoba│o. Albo zrobi│ rachunek muzycznego sumienia - zapewnia, ┐e nigdy nie kieruje siΩ zarobkiem.

Powr≤ci│ z now╣ grup╣ akompaniuj╣c╣, w kt≤rej jego g│≤wnym partnerem sta│ siΩ pianista Phil Johnstone. Powr≤ci│ w 1988 roku z kolejn╣ p│yt╣ - Now And Zen, Powr≤ci│ - czy chcia│ tego, czy nie - na fali coraz potΩ┐niejszej, nostalgicznej mody na Zeppelin. On sam te┐ jakby jej uleg│: zaprosi│ Jimmy'ego Page'a do udzia│u w dw≤ch nagraniach. W jednym z nich, Tall Cool One, wprowadzi│ na dodatek za pomoc╣ samplingu - cytaty z kilku nagra± Zeppelina. Mia│ tego proste wyt│umaczenie, chcia│ zakpiµ z muzycznych z│odziei pokroju The Beastie Boys, podpieraj╣cych siΩ riffami jego s│ynnej grupy.

Jeden z recenzent≤w napisa│ o Now And Zen, ┐e to produkcje zeppelinowej grupy popowej epoki MTV. I w gruncie rzeczy mo┐na siΩ z tym zgodziµ. Zaproponowa│ tym razem bardziej przystΩpny, chwytliwy repertuar - mawia│, ┐e chce, aby jego c≤rka mog│a £piewaµ te piosenki. Ale te┐ nie pope│ni│ jakiej£ zdrady. Utwory z tej p│yty logicznie wynika│y z wcze£niejszych poczyna±. Kto chcia│, m≤g│ doszukaµ siΩ w utworach jak Heaven Knows swego rodzaju disco. Kto chcia│, m≤g│ dojrzeµ liryczne, │agodniejsze oblicze Led Zeppelin w piosenkach jak Ship Of Fools. Da│o te┐ o sobie znaµ upodobanie do wyszukanych rock'n'rollowych pastiszy, jak przekonuje White, Clean And Neat...

Po ukazaniu siΩ Now And Zen stwierdzi│ na │amach "Creem": My£lΩ, ┐e ta muzyka brzmi, jak m≤g│by zabrzmieµ Zeppelin. I dorzuci│: To nie jest Led Zeppelin, to wsp≤│czesna, m│oda, mΩska muzyka.

Tu jest chyba okazja do pewnej dygresji. W latach osiemdziesi╣tych w│a£ciwie nie zmieni│ siΩ fizycznie, lecz jednak przeszed│ metamorfozΩ. Przedzierzgn╣│ siΩ w jednego z rockowych playboy≤w. Rozwiedziony i ┐╣dny coraz to nowych wra┐e± niemal stan╣│ w jednym szeregu z Mickiem Jaggerem. Darowa│ sobie jego pozerstwo, ale na pytania, czy gimnastykuje siΩ dla zachowania formy, dawa│ odpowiedzi, jak ta z wywiadu dla "Music Express": Moja przyjaci≤│ka przyjecha│a wczoraj z Londynu, wiΩc czujΩ siΩ jakbym trenowa│. Irytowa│o go, gdy zaliczany by│ do rockowych dinozaur≤w: To takie podej£cie czΩ£ci brytyjskiej prasy. Je£li siΩ dzia│a d│u┐ej ni┐ 4 lata z jakimkolwiek powodzeniem, to okazuje siΩ, ┐e jest siΩ za starym, aby to robiµ.

Mawia│ te┐: Ju┐ czas, aby ludzie zdali sobie sprawΩ, ┐e nie stojΩ na szczycie g≤ry, puszczaj╣c ogie± z palc≤w. Odmieniony Plant utrzymuje siΩ jednak na rockowym szczycie. Inna sprawa, ┐e w swym koncertowym repertuarze ma coraz wiΩcej utwor≤w Led Zeppelin. Ale to chyba tylko dow≤d nikn╣cego urazu. Tak w ka┐dym razie uwa┐aj╣ muzycy jego grupy.

Ostatnia, jak dot╣d, jego p│yta, Manic Nirvana, z zesz│ego roku, powt≤rzy│a sukces komercyjny Now And Zen. A promocyjna trasa by│a swego rodzaju nobilitacj╣. Zesp≤│ Planta poprzedzali arty£ci tej miary co Steve Ray Vaughan czy The Mission.

Mo┐na przyj╣µ, ┐e Manic Nirvana jest bardziej rockow╣ kontynuacj╣ Now And Zen. Mamy tu ca│e spektrum muzycznych zainteresowa± eks-wokalisty Zeppelina. Chwilami jest to repertuar zbli┐ony do obecnego, komercyjnego heavy metalu (Hurting Kind}, chwilami pojawia siΩ co£ wrΩcz dyskotekowego (Big Love), a nawet aran┐acja i liryka spod znaku tradycyjnej pop music (Anniversary). Nie zabrak│o miejsca na cudz╣ piosenkΩ z rock'n'rollowych czas≤w (Your Mama Said...) i na w│asn╣ aluzjΩ do stylu U2 (Nirvana). Estetyka tych nagra± jest estetyk╣ pogranicza rocka i pop music, ale te┐ duch Led Zeppelin unosi siΩ ca│y czas nad p│yt╣.

Plant wspaniale pogodzi│ ca│╣ sw╣ przesz│o£µ z teraƒniejszo£ci╣. Chyba rzeczywi£cie osi╣gn╣│ nirwanΩ. A ┐e daj╣ o sobie znaµ jego ograniczenia jako tw≤rcy... Najwa┐niejsze, ┐e tak jak w czasach Led Zeppelin nie spos≤b pomyliµ go z kim£ innym.

WIESúAW KR╙LIKOWSKI

PICTURES AT ELEVEN (Swan Song, 1982): Burning Down One Side;

Moonlight In Samosa; Pledge Pin; Slow Dancer; Worse Than Detroit; Fat Lip; Like I've Never Been Gone; Mystery Title THE PRINCIPLE OF AfOAfENTS (Es Paranza, 1983) : Other Arms; In The Mood; Messin' With The Mekon:

Wreckless Love; Thru' With The Two Step; Horizontal Oeparture; Stranger Here... Than Over There; Big Log SHAKEN N' STIRRED (Es Paranza, 1985): Hip To Hoo: Kallalou Kallalou: Too Loud: Trouble Your Money:

Pink And Black; Little By Little; Doo Doo A Do Do; Easily Lead; S ix es And Sevens NOW AND ZEN (Es Paranza, 1988) .

Heaven Knows; Dance On My Own; Tall CoolOne; The Way I Feel; Helen Ot Troy;

Billy's Revenge: Ship Ot Fools; Why;

White Clean And Neat; Walking Towards Paradise AfANIC NIRVANA (Es Paranza, 1990): Hurting Kind; Big Love; SSS And O; I Cried; She Said; Nirvana; Tie Dye On The Highway; Your Mama Said You Cried In Your Sleep Last Night; Anniversary;

Liars Dance: Watching You THE HONEYDRIPPERS, VO.

LUME ONE (Es Paranza, 1984): I Get A Thrill; Sea Ot Love; I Got A Woman; Young Boy Blues; Rockin' At Midmght